Sorumluluk bireyin yaş, cinsiyet ve gelişim düzeyine uygun olarak yüklendiği yüklenmek zorunda olduğu görevleri yerine getirmesidir. Bu duygu erken çocukluk devrelerinden itibaren çocukta gelişir. İki buçuk yaşından itibaren, çocuğun döküp saçacağını bile bile ona kendi başına yemek yeme fırsat tanıma, döktüğü oyuncaklarını toplamasını bekleme, kendi odası ve yatağını kabullenmesini sağlama sorumluluk alma sürecinde çocuğu cesaretlendirir ve olumlu yol kat etmesini sağlar. Böylece çocuk kendini yöneteceğinden güven duygusunu kazanır. Aile içi iletişim -etkileşim sonucunda çocukta “ben değerliyim”ya da “ben değersizim” DUYGUSU GELİŞİR. Çocuğun kendini önemli hissetmesi onun kişilik gelişimi veya sosyal ilişkileri açısından önemlidir. Çocuğun kendini değerli olarak görmesi, öncelimle yakın çevresinden kabul görmesine bağlıdır.Bunun içinse çocuğa uygulama fırsatı tanınmalıdır. Dilendiğince giyinen, giysisini seçen ,istediği resmi yapan, yemeğini baskısız yiyen, hareketlerine katı sınırlar getirilmeyen, kişiliğine saygı gösterildiğini gören ve kendini özgürce ifade eden çocuk “ben değerliyim”diye düşünür. Bu da onu başarılara ve yeni atılımlara, dolayısıyla sorumluluk almaya yönlendirir. Çocuğa kendine yetmeyi ve kendini yönetmeyi öğretmek gerekir. Ona özgür bir ortam hazırlamalı, ayakları üzerinde durmayı, kendi kanatlarıyla uçmayı öğretmelidir. Çocuğun yaşına ve gelişim düzeyine uygun sorumluluklar verilip, başarması için desteklenmelidir.Secim yapması engellenmelidir. Sorumluluk alanlarında çocuğun çabalarına saygı gösterip kendi başına düşünüp sorunları çözmesi sağlanmalıdır.

Ebeveynler olarak neler yapmalıyız?
• Mesajınızı iletin: Öncelikle çocuğunuz, sizin ondan ne istediğinizi net ve açık bir sekilde bilsin. Mesela,
o “kardeşinle kavga etmeni istemiyorum”
o “odanı toplamalısın”
o “her gün bir saat ders çalışmanı istiyorum”
• Şimdiye dek kullandığınız ve bir işe yaramayan cezalandırma yöntemlerini birakin.
• Çocuğunuza, istediğiniz yapmaz ise sonucun ne olacağını ve bundan da kendisinin sorumlu oldugunu soyleyin. Mesela,
o “kardeşinle kavga edersen sinemaya gidemezsin”
o “odanı toplamazsan arkadaşlarınla buluşamazsın”
• Bu son ve en önemli aşamadır… SÖYLEDİĞİNİZ SÖZÜN ARKASINDA DURUN… ASLA YERINE GETIREMEYECEGINIZ SOZLER SARF ETMEYİN..

Muhakkak çocuğunuz ısrarla istemediğiniz sekilde davranacaktır, ancak sizin dediklerinizi yapacağından emin olursa davranışını değiştirecektir.

ŞAYET BIR KEZ TUTARSIZ DAVRANIRSANIZ. BUNU EN KISA ZAMANDA SUİSTİMAL EDİLECEĞİNİ BİLMELİSİNİZ.
Siz tutarlı ve kararlı olduğunuz sürece, çocuğunuz davranışlarının sonucundan kendisinin sorumlu oldugunu ve yapması gereken bir işi yapmaz ise sonuçlarına katlanması gerektiğini öğrenecektir.